Webarchivering en digitale incunabelen
Bij de termen ‘Nieuwe media’, ‘Pre-internet’ en ‘World Wide Web’ denkt men niet direct aan archiveren. Zeker niet nu de webpagina’s van wereldwijde websites tegenwoordig nog maar 90 dagen online staan. Tot een paar jaar gelden werd er eigenlijk nauwelijks aan archivering van digitale media – niet dragers, maar contentproducten of -diensten – gedacht. Hierdoor valt er een groot gat in de geschiedschrijving van de ontwikkeling van digitale media.
Zo is nu moeilijk na te gaan hoe de homepagina van de hostingsdienst Samsom Data Systemen uit 1983 eruit zag toen de dienst online ging. Of hoe de openingspagina van de eerste e-health informatiedienst Medimatica (1986) in videotex eruit zag. Op zijn best zijn er nog schermfoto’s. Maar ook van het internet uit de periode 1992 tot 2000, met hostingdiensten als XS4ALL, De Digitale Stad, Euronet*Internet, Planet Internet en WorldOnline, is weinig over. En dat waren nog de bekende leveranciers van internetdiensten. Is er nog wat opgeslagen van NLnet, Knoware en IAE?
Internetactiviteit in Nederland mid 1994
Gelukkig is er het webarchiveringsteam van de Koninklijke Bibliotheek (KB). Dat begon in 2007 Nederlandse sites veilig te stellen en heeft intussen meer dan twee miljoen websites met een .NL-suffix opgeslagen. Sinds 2017 heeft het team speciale aandacht voor de alleroudste websites: die uit de begintijd (1992-2000) van het Nederlandse web. In bibliotheektermen heten die sites ‘digitale incunabelen’ of ‘webwiegedrukken’. De eerste Nederlandse website kwam in februari 1992 online: die van onderzoeksinstituut Nikhef. Daarmee was het de derde website in de wereld. Daarna volgden echte internetpioniers zoals NLnet en Knoware. Maar de echte doorbraak kwam toen de internetleveranciers XS4ALL (1 mei 1993) en De Digitale Stad (15 januari 1994) het internet voor iedereen toegankelijk maakten.
Het welkomstpakket voor abonnees van Euronet*Internet in 1995
Het was dan ook een grote verrassing dat de Koninklijke Bibliotheek op 29 november 2018 op de UN World Preservation Day met de mededeling kwam dat het webarchiveringsteam een speciale webcollectie van internetprovider Euronet had gevonden. Dat is interessant omdat Euronet ook een vroege internetleverancier was. Euronet werd in de zomer van 1994 opgericht door Simon Cavendish en Arko van Brakel. In 1998 kocht France Telecomhet het bedrijf, waarna het onder namen als Wanadoo, Orange en thans onder de meeste originele webnaam Online.nl doorgaat. Ondanks al deze marketingperikelen bleef de URL euronet.nl vanaf 1994 bestaan, maar dan voor de zakelijke markt.
In deze collectie zijn sites te vinden die vanaf 1995 bestaan en nooit veranderd zijn. Bovendien bestaan er overzichten van de websites op Euronet van mei 1997, december 1998 en 2005 en februari 2017. Een welkome aanvulling, want slechts een klein deel van de oorspronkelijke Euronet-sites is opgenomen in de collectie van het bekende archiefdienst Internet Archive (IA).
Index van de D’66-site
In de Euronetcollectie trof het webarchiveringsteam bij toeval een kopie aan van de landelijke D66-website uit 1998 en pagina’s van de lokale site van de D66-afdeling Aalsmeer. Volgens de broncode staat deze site al twintig jaar op deze weblocatie online.
Homepage van de Tarotsite op Euronet*Internet
Zelf werd ik opmerkzaam gemaakt op een site, die ik voor een familielid liet maken over Tarotkaarten en die geproduceerd werd door de eCompany van Peter Bloemendaal. De site werd opgeleverd op 20 november 1995 en staat nu 23 jaar lang online, zonder enige verandering.
Jak Boumans is Euronet e-mail gebruiker sinds 1995.
Oproep voor uitgeverijen van kranten, tijdschriften en/of boeken
Heeft u uitgeverij ooit een ASCII databank, CD-ROMs, CD-I’s, een e-boek of een website vóór 2000 geproduceerd, stuur mij dan een bericht, liefst voorzien van een foto, dan neem ik contact met u op.